ประวัติการก่อตั้ง สภาสถาบันนักวิชาการสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย (ส.ส.ม.ท.)
เดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2535 เกิดเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ซึ่งเป็นการปราบปรามประชาชนจากรัฐบาลในขณะนั้น หลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬ ภาคประชาชนและองค์กรสื่อมวลชน มีความพยายามที่จะขับเคลื่อนปฏิรูปการควบคุมการเผยแพร่เนื้อหาของสื่อมวลชนจากภาครัฐที่เกิดขึ้นในยุคก่อนหน้า จนเกิดเป็นแนวทางในการจัดตั้งสถานีโทรทัศน์ที่เป็นอิสระแห่งแรกของประเทศไทย (ซึ่งภายหลังคือสถานีโทรทัศน์ ITV)
ในการนี้ กลุ่มนักวิชาการสื่อสารมวลชน ซึ่งเป็นคณาจารย์จากสถาบันอุดมศึกษาต่างๆ ได้รับการเชิญเข้าไปมีส่วนร่วมในการปฏิรูปด้านเสรีภาพสื่อมวลชน จึงเกิดการประชุมของคณาจารย์นักวิชาการด้านสื่อสารมวลชนที่คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2535 นำโดย รศ.ดร.ดรุณี หิรัญรักษ์ คณบดีคณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และการร่วมแสดงความคิดเห็นเพื่อการก่อตั้งสื่อที่เป็นอิสระจากอำนาจรัฐ ให้เกิดประโยชน์ต่อสาธารณะอย่างแท้จริง ซึ่งนับเป็นครั้งแรกที่มีการรวมตัวกันอย่างเป็นทางการของนักวิชาการด้านสื่อสารมวลชนในประเทศไทย
โดยในการประชุมครั้งนั้น มีตัวแทนคณะด้านสื่อสารมวลชนเข้าร่วมจาก 12 สถาบัน ประกอบด้วย
- จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
- มหาวิทยาลัยรามคำแหง
- มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
- มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
- มหาวิทยาลัยศรีปทุม
- มหาวิทยาลัยหอการค้า
- มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญบริหารธุรกิจ
- วิทยาลัยโยนก
- สถาบันเทคโนโลยีสังคม (เกริก)
- วิทยาลัยเซนต์จอห์น
ผลของที่ประชุมในวันนั้น ได้มีมติให้จัดตั้ง “สภาสถาบันนักวิชาการสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย” หรือชื่อย่อว่า “ส.ส.ม.ท.” ดังนั้นวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2535 จึงถือเป็นวันก่อตั้ง ส.ส.ม.ท. โดยที่ประชุมมีมติเห็นชอบให้ รศ.ดร.ดรุณี หิรัญรักษ์ เป็นประธาน ส.ส.ม.ท. คนแรก และมีวัตถุประสงค์เบื้องต้น 7 ข้อคือ
- ส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาการศึกษาด้านสื่อสารมวลชน
- ส่งเสริมความเป็นเอกภาพและความร่วมมือระหว่างนักวิชาการด้านสื่อสารมวลชน
- ส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือและแลกเปลี่ยนทางวิชาการด้านสื่อสารมวลชนระหว่างสถาบันการศึกษาด้านสื่อสารมวลชน
- ส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือระหว่างสถาบันการศึกษาสื่อสารมวลชนกับสถาบันสื่อมวลชนแขนงต่างๆ
- ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาทางวิชาชีพด้านสื่อสารมวลชนทุกแขนง เพื่อให้สามารถปฏิบัติหน้าที่ตามหลักวิชาชีพในกรอบจรรยาบรรณและความรับผิดชอบอย่างแท้จริง
- ส่งเสริมในการแสวงหาข่าวสารและการรับรู้ข่าวสารของประชาชน และสิทธิเสรีภาพของสื่อสารมวลชน
- ทำหน้าที่ในการสอดส่อง ประเมินคุณภาพงานด้านสื่อสารมวลชน เพื่อประโยชน์สาธารณะ
หลังจากนั้น มีการประชุมครั้งที่ 2 ในวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2535 ที่คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีนักวิชาการเข้าร่วมประชุมเพิ่มเป็น 16 สถาบัน และมีสมาชิกรวม 38 คน เป็นการลงมติเกี่ยวกับธรรมนูญและข้อกำหนดต่างๆของ ส.ส.ม.ท. ได้ข้อกำหนดเป็นวัตถุประสงค์หลัก 3 ข้อคือ
- ส่งเสริมความร่วมมือและแลกเปลี่ยนพัฒนาการด้านการศึกษาวิชาชีพ
- ส่งเสริมสิทธิและเสรีภาพ รวมทั้งแก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสื่อมวลชน ตลอดจนแสวงหาการรับรู้ของประชาชน
- ส่งเสริม ศึกษา วิจัย และเสนอแนะนโยบายสื่อสารมวลชนเพื่อประโยชน์ของสาธารณชน
การประชุมครั้งที่ 3 คือวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2535 เป็นการลงมติเลือกตั้งคณะกรรมการบริหาร และมีการแถลงข่าวการจัดตั้งอย่างเป็นทางการ ที่คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยมีสมาชิกรวม 19 สถาบัน หลังจากนั้น ในวันที่ 10 มกราคม พ.ศ. 2537 ได้มีการจดทะเบียน ส.ส.ม.ท. ในรูปแบบสมาคม โดยมีรายชื่อกรรมการบริหาร ส.ส.ม.ท. ชุดแรก ดังนี้
- รศ.ดร.ดรุณี หิรัญรักษณ์
นายกสมาคม
คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย - อาจารย์จำนง กุมาลย์วิสัย
อุปนายกสมาคม
คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม - ดร.มานิต บุญประเสริฐ
อุปนายกสมาคม
คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย - รศ.อรุณีประภา หอมเศรษฐี
เลขานุการ
คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง - อาจารย์ยุพดี ฐิติกุลเจริญ
เหรัญญิก
คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง - อาจารย์สุทรรศิกา คูรัตน์
ปฏิคม
คณะนิเทศศาสตร์ วิทยาลัยเซนต์จอห์น - ดร. ผกาพันธ์ ภูมิจิตร
นายทะเบียน
คณะนิเทศศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีสังคม (เกริก) - รศ.ดร.สุรัตน์ เมธีกุล
ประชาสัมพันธ์
คณะวารสารศาสตร์และสื่อมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ - รศ.สมควร กวียะ
ผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ
คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ - อาจารย์ฉอ้าน วุฑฒิกรรมรักษา
ผู้อำนวยการฝ่ายส่งเสริมวิชาชีพและจรรยาบรรณ
สาขาวิชานิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช - ผศ.ดร.จินตนา มณเทียรวิเชียรฉาย
ผู้อำนวยการฝ่ายส่งเสริมและคุ้มครองผู้บริโภคข่าวสาร
คณะนิเทศศาสตร์ วิทยาลัยเซนต์จอห์น - ดร. นิรันตร์ จิวะสันติการ
ผู้อำนวยการฝ่ายการเงิน
คณะนิเทศศาสตร์ วิทยาลัยโยนก - อาจารย์ธาริณี รอดสน
รองเลขานุการ
คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
นโยบายที่ ส.ส.ม.ท. ขับเคลื่อนในช่วงแรกมีดังนี้
- เสนอให้ยกเลิกประกาศคณะปฏิรูปฉบับที่ 15 เรื่องการบังคับ ควบคุม ให้สถานีวิทยุทุกแห่งมีการถ่ายทอดข่าวจากรัฐ
- เสนอให้ยกเลิกประกาศคณะปฏิรูปฉบับที่ 17 เกี่ยวกับเสรีภาพของสื่อมวลชน
จากนั้น ส.ส.ม.ท. ได้มีการดำเนินการตามวัตถุประสงค์และพันธกิจมาอย่างต่อเนื่อง โดยได้ร่วมงานกับหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ในการให้บริการทางวิชาการด้านนิเทศศาสตร์ เพื่อส่งเสริมและสร้างสรรค์กิจกรรมด้านวิชาการของการสื่อสารมวลชน สร้างองค์ความรู้ที่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะมาจนถึงปัจจุบัน